Decyzja o skorzystaniu z pomocy psychiatry i rozpoczęciu farmakoterapii często budzi obawy. Wiele osób, które trafiają do naszego gabinetu DOBRO w Gliwicach czy na konsultacje online, zadaje to samo pytanie: „Czy leki od psychiatry to psychotropy? I czy na pewno mnie nie uzależnią, nie otępią?”

Te pytania są jak najbardziej uzasadnione, bo wokół leków wpływających na nasz umysł narosło wiele, często już historycznych, mitów. W tym artykule, jako psycholog, pomogę Ci je rozwiać i pokażę, że farmakoterapia, gdy jest konieczna, to element leczenia, który może Cię wesprzeć w drodze do zdrowia, a nie Cię ubezwłasnowolni.

„Psychotropy”: Co to właściwie znaczy?

Zacznijmy od nazewnictwa. Słowo „psychotropy” pochodzi od greckich słów psyche (dusza, umysł) i tropos (zwrot, kierunek), co dosłownie oznacza „zwracający się ku umysłowi” lub „wpływający na psychikę”.

Technicznie rzecz biorąc, tak – leki od psychiatry są lekami psychotropowymi. Jest to jednak szeroka kategoria, do której zaliczamy:

• Leki przeciwdepresyjne (antydepresanty)
• Leki przeciwlękowe (anksjolityki)
• Leki przeciwpsychotyczne (neuroleptyki)
• Leki normotymiczne (stabilizatory nastroju)

Współczesna farmakoterapia znacząco różni się od tej sprzed kilkudziesięciu lat. Nowoczesne leki (często nazywane lekami drugiej lub trzeciej generacji) są znacznie bardziej selektywne w działaniu i mają dużo łagodniejszy profil skutków ubocznych niż te historyczne, które ugruntowały złą sławę „psychotropów”.

Mit #1: Uzależnienie – „Boję się, że nie dam rady ich odstawić”.

To chyba najsilniejsza obawa moich dorosłych pacjentów.

FAKT: Nowoczesne antydepresanty i większość leków od psychiatry NIE uzależniają fizycznie w sposób, w jaki robią to np. narkotyki czy alkohol.

Większość stosowanych dziś leków, zwłaszcza antydepresantów (SSRI, SNRI), nie prowadzi do mechanizmu uzależnienia fizycznego charakteryzującego się potrzebą ciągłego zwiększania dawki i euforią.

WYJĄTEK stanowią klasyczne leki przeciwlękowe (np. benzodiazepiny). To jest grupa leków, która faktycznie ma wysoki potencjał uzależniający, dlatego psychiatrzy przepisują je zazwyczaj na krótki okres (kilka tygodni), tylko w fazie kryzysowej i pod ścisłą kontrolą.

Co oznacza „przyzwyczajenie organizmu”?

Przy długotrwałym stosowaniu leków psychotropowych (np. antydepresantów), organizm adaptuje się do ich obecności. Oznacza to, że gwałtowne odstawienie może wywołać tzw. objawy odstawienne (np. zawroty głowy, niepokój, bezsenność). Nie jest to dowód na uzależnienie, lecz na fizjologiczną adaptację organizmu.

Przykład z życia gabinetu:

Pani Anna, 45 lat, zmagała się z silnymi lękami napadowymi. Trafiła do mnie, bo bała się wizyty u psychiatry, wierząc, że „wpadnie w sidła uzależnienia”. Po konsultacji z lekarzem psychiatrą i rozpoczęciu terapii, ustabilizowała swój stan za pomocą nowoczesnego antydepresantu. Po 10 miesiącach skutecznej psychoterapii i farmakoterapii, pod kontrolą psychiatry rozpoczęła stopniowe zmniejszanie dawki. Cały proces trwał 2 miesiące i przebiegł bezpiecznie, a jej obawy okazały się nieuzasadnione.

Mit #2: „Zamulenie” i „Otępienie” – Strach przed utratą siebie

Pacjenci często boją się, że leki „zmienią ich osobowość”, „otępią” lub sprawią, że będą czuć się apatycznie i obojętnie.

FAKT: Leki mają przywrócić Cię do „normalnego” funkcjonowania, a nie Cię stłumić.

Jeśli czujesz się „zamulony” lub apatyczny, najprawdopodobniej albo lek jest źle dobrany (konieczna konsultacja z psychiatrą!), albo jest to efekt nie samej tabletki, lecz Twojej choroby. To cierpienie psychiczne, chroniczny lęk, czy głęboka depresja zabierają energię, osłabiają koncentrację i mogą powodować uczucie pustki i otępienia emocjonalnego.

Leki mają za zadanie:

1. Zmniejszyć intensywność objawów (lęku, smutku, irytacji).
2. Przywrócić równowagę neuroprzekaźników (np. serotoniny, noradrenaliny), dzięki czemu będziesz mieć więcej siły i motywacji do życia.

Ciekawostka z badań:

W psychofarmakologii coraz częściej podkreśla się znaczenie farmakogenetyki. Badania genetyczne (np. testy wrażliwości na leki) mogą pomóc przewidzieć, jak organizm konkretnej osoby przetworzy dany lek. Wiele działań niepożądanych, w tym to słynne „zamulenie”, wynika z indywidualnych różnic w metabolizowaniu leków. Dzięki nowoczesnym badaniom możliwe jest coraz precyzyjniejsze dopasowanie leku do pacjenta, minimalizując ryzyko niepożądanych skutków.

W gabinecie psychologa: Farmakoterapia to most, nie cel

Jako psycholog pracujący z dorosłymi, zawsze podkreślam: leki od psychiatry to wsparcie i most, który ma Cię przenieść przez najtrudniejszy okres choroby, kiedy psychoterapia jest utrudniona ze względu na zbyt silne objawy (np. brak siły, paniczne lęki, skrajnie obniżony nastrój).

Leki nie zmienią Twojej osobowości, ale pomogą Ci odzyskać dostęp do Twoich zasobów i zaangażować się w pracę terapeutyczną! Gdy objawy zostaną złagodzone, będziesz w stanie skupić się na zrozumieniu przyczyn problemu i trwałej zmianie w swoim życiu, co jest celem psychoterapii.

Podsumowanie i dalsze kroki

Leki od psychiatry to nowoczesne, przebadane środki, które ratują życie i przywracają funkcjonalność tysiącom dorosłych pacjentów. Nie musisz się ich bać.

Jeśli:

• Odczuwasz chroniczny, paraliżujący lęk.
• Nie jesteś w stanie wstać rano z łóżka.
• Tracisz radość z życia i odczuwasz ciągłe zmęczenie.
• Objawy uniemożliwiają Ci pracę i codzienne funkcjonowanie.

…to farmakoterapia w połączeniu z psychoterapią może okazać się kluczem do odzyskania pełni życia.

Jeśli obawy przed „psychotropami” i ewentualne wątpliwości powstrzymują Cię przed szukaniem pomocy, zapraszamy na spotkanie.

Jako psychologowie, jesteśmy tu, aby Cię wysłuchać i wspólnie z Tobą przeanalizować sytuację oraz pomóc Ci podjąć świadomą decyzję, czy konsultacja z psychiatrą byłaby dla Ciebie korzystna.

Umów się na konsultację w Gabinecie DOBRO

Nie pozwól, aby stare mity powstrzymały Cię przed życiem w pełni! Zrób pierwszy krok w kierunku odzyskania równowagi psychicznej.

Skorzystaj z konsultacji psychologicznej w Gabinecie DOBRO w Gliwicach lub online!

Słowa kluczowe: leki od psychiatry, psychotropy, leki uzależniają, leki psychiatryczne, antydepresanty, psychiatra, farmakoterapia, lęk przed lekami, psychoterapia Gliwice, Gabinet Dobro Gliwice, umów wizytę psycholog.